O ROL ESTRATÉXICO DA ORIENTACIÓN

Cedefop, a Comisión Europea, a  ETF, a OCDE, a OIT e a UNESCO lanzan conxuntamente o informe  Investing  in  Career  Guidance, no que explican porqué a orientación académica e profesional é necesaria agora máis que nunca e dan recomendacións para que esta sexa efectiva

A medida que o mundo laboral vólvese cada vez máis complexo, a orientación académica e profesional resulta máis importante que nunca para as persoas, os empregadores e a sociedade en xeral. Así o afirman o Centro Europeo para o Desenvolvemento da Formación Profesional ( Cedefop), a Comisión Europea, a  European  Training  Foundation ( ETF), a Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económicos (OCDE), a Organización Internacional do Traballo (OIT) e a UNESCO nun informe conxunto titulado  Investing  in  Career  Guidance (Decembro 2019).

Nesta publicación, que se deu a coñecer recentemente, estes organismos internacionais avogan por que os gobernos e a sociedade invistan máis na orientación porque consideran que ten un papel crave para axudar aos mozos e adultos a elixir o seu camiño formativo e profesional, facendo o mellor uso das súas competencias.

"Unha orientación profesional eficaz axuda ás persoas para alcanzar o seu potencial, a que as economías se volvan máis eficientes e ás sociedades para ser máis xustas", sinala o informe, que tamén argumenta a través de resultados de diferentes estudos, as razóns polas que a orientación é imprescindible.

E é que a maioría das investigacións sobre as actividades de orientación académica e profesional mostran evidencia dos resultados económicos, educativos e sociais positivos que estas teñen para os mozos, afirman os organismos internacionais en  Investing  in  Career  Guidance. "As decisións e aspiracións máis informadas sobre a vida académica e profesional están vinculadas a mellores resultados", resalta a publicación.

Este informe "representa un antes e despois para a orientación académica e profesional tanto polos organismos que recoñecen a súa importancia, como polos datos que reúne e pola súa banda  propositiva", considera pola súa banda Montserrat  Oliveras, cofundadora e directora de  Educaweb. Así mesmo, "evidencia a necesidade de  universalizar a orientación e o acceso á mesma para todas as persoas e ao longo e ancho da vida, así como a de formalizar a formación dos orientadores e as orientadoras".

Por que os mozos necesitan máis orientación agora máis que nunca?
Para explicar o por que os gobernos en particular e a sociedade en xeral deberían investir máis na orientación académica e profesional tanto das persoas mozas como adultas,  Investing  in  Career  Guidance pon sobre a mesa algunhas das razóns. No caso dos e as novas, o informe destaca as seguintes:

1. A toma de decisións profesionais é máis difícil
A toma de decisións dos e as mozas sobre a súa vida académica e profesional é máis dificultosa e complexa que nunca debido ao dinamismo do mercado laboral e a demanda de competencias que cambian constantemente, así como a diversidade e fragmentación das súas opcións académicas e de formación.

2. As aspiracións profesionais dos mozos están moi condicionadas
O informe sinala tamén que as aspiracións profesionais das persoas máis novas son frecuentemente pouco realistas e están condicionadas polo contexto social no que viven. Proba diso é que o 30 % dos adolescentes a nivel mundial están interesados en só 10 ocupacións e os seus obxectivos profesionais están fortemente influenciados polo seu status socioeconómico, o seu xénero e os seus antecedentes migratorios.

3. As persoas mozas descoñecen as súas necesidades académicas e profesionais
Frecuentemente, os e as mozas posúen unha conciencia limitada da súa propio potencial e as súas necesidades formativas, ademais de que teñen pouco acceso a información sobre posibilidades de financiamento para estudar, o que os  desmotiva a formarse ou seguir facéndoo, sinala o informe.

4. Algunhas opcións formativas están  estereotipadas ou son pouco coñecidas
Moitas ocupacións e itinerarios formativos como os que ofrece a Formación Profesional son pouco coñecidos, o que contribúe á escaseza de talento que necesita o mercado laboral e, nalgúns casos, a que se incremente o abandono escolar. Así mesmo, o informe sinala que diferentes investigacións en Europa mostran que as ocupacións relacionadas coa Formación Profesional teñen unha percepción negativa e  estereotipada. A orientación resulta clave para cambiar esta situación e que as persoas teñan en mente todas as oportunidades formativas e laborais, sinala a publicación.

Motivos polos que as persoas adultas requiren máis orientación
No caso dos adultos, o informe indica que requiren orientación hoxe máis que nunca porque:

1. A formación permanente vese cada vez máis como parte integral da vida laboral
Os avances tecnolóxicos están a impulsar cambios masivos no mercado laboral: os empregos e as competencias tradicionais están a desaparecer ou cambiando radicalmente e están a xurdir novos empregos e habilidades, afirma o informe. Por iso, hoxe máis que nunca é necesario que as persoas adultas actualicen as súas competencias a través da formación e a aprendizaxe continua, que deben formar parte integral da súa vida laboral.

2. Falta de coñecemento das opcións de aprendizaxe na vida adulta
Como as persoas traballan máis tempo e desprázanse con máis frecuencia entre países, teñen pouco coñecemento das opcións de aprendizaxe continua cos que contan, sostén o informe. Ademais, as novas formas de traballo, máis flexible e desde calquera lugar, conleva a que as persoas sexan máis responsables da súa propia educación e capacitación, para o que necesitan máis orientación.

Así mesmo, a orientación é esencial para as persoas que desexan validar as habilidades obtidas fóra dos contextos formais de aprendizaxe.

3. Os adultos recoñecen a utilidade da orientación, pero a maioría non acceden a ela
As enquisas europeas mostran que a maioría das persoas adultas recoñecen que a orientación profesional é útil tanto para atopar e elixir traballos adecuados, como para achar cursos e outras oportunidades profesionais, pero menos dunha de cada tres persoas utiliza un servizo de orientación profesional.

4. A automatización dos traballos require máis formación das persoas pouco cualificadas
As persoas con niveis máis baixos de  cualificaciones teñen moitas menos probabilidades de utilizar a orientación profesional, pero é máis probable que a necesiten porque os seus traballos corren un maior risco de automatización, afirman os organismos internacionais que asinan o informe.

Como lograr que a orientación sexa efectiva e  empodere ás persoas
A orientación académica e profesional poderá ser realmente útil se  empodera ás persoas respondendo as súas necesidades individuais e sendo accesible mediante diferentes canles, desde intervencións presenciais ou servizos  online ou telefónicos, afirman os organismos internacionais que asinan o informe. "A boa orientación ten unha perspectiva a longo prazo no desenvolvemento das habilidades e o coñecemento das persoas para xestionar as súas opcións de carreira a través das súas vidas".

Os organismos internacionais que avalan esta publicación tamén destacan que, para orientar ás persoas de maneira efectiva, as intervencións deben comezar desde a Educación Primaria e intensificarse en períodos crave nas que os e as mozas deben tomar máis decisións sobre a súa vida académica e profesional. Nestas etapas, os orientadores deben actuar como "pontes para axudar ás persoas para visualizar os vínculos entre a aprendizaxe e o mundo cambiante do traballo".

Así mesmo, a orientación académica e profesional será efectiva se axuda ás persoas para coñecerse a si mesmas, os seus talentos, intereses e potencialidades, e anímaas a considerar diferentes opcións laborais e académicas, rompendo estereotipos sobre ocupacións e formacións. "A boa orientación debe ser accesible a todas as persoas mozas e adultas, pero especialmente dirixida a quen máis a necesitan".

Por último, o informe asegura que a orientación poderá  empoderar ás persoas se a imparten profesionais ben formados, que proporcionen información e acompañamento imparcial e relevante. "A orientación efectiva non só proporciona un acceso fácil para o usuario a información  confiable do mercado laboral, senón que tamén permite ás persoas desenvolver habilidades de xestión profesional. Proporciona contacto directo con profesionais cualificados de orientación profesional e co mundo laboral", apunta.

As empresas e empregadores, claves para o proceso de orientación
O papel dos empregadores é clave para enriquecer a orientación académica e profesional, asegura o informe. E é que cando as empresas e as persoas que traballan nelas colaboran coas escolas e centros de formación "axudan aos estudantes e solicitantes de emprego a comprender mellor o mundo laboral en todas as súas variedades".

Por iso, os organismos internacionais que participaron na creación de  Investing  in  Career  Guidance, recomendan ás compañías e ás persoas traballadoras que faciliten ao alumnado experiencias que lles permitan coñecer de preto o mercado laboral e as profesións, como, por exemplo:

Levar a voluntarios e voluntarias ás escolas para que contribúan con charlas e actividades á aprendizaxe do alumnado.
Organizar talleres para que o alumnado aprenda a redactar un currículo, ou realizar simulacros de entrevistas de traballo.
Ofrecer aos estudantes prácticas laborais e sesións de observación de postos de traballo.
Participar como empresa en feiras de emprego e ofertar charlas profesionais.

"Se a participación dos empregadores é auténtica, frecuente, personalizada, variada e forma parte da educación formal, iniciada desde Primaria, pode ser efectiva para romper cos estereotipos que teñen algunhas ocupacións", sinala o informe.

Comentarios